De onzichtbare milieuvervuiling van smartphones, televisies en laptops

De hele dag door wordt je omringd door elektronica. Daar staan we niet eens meer bij stil. Je smartphone is bij je vanaf dat je wakker wordt, op je werk zit je achter een pc of laptop en ‘s avonds kijken we naar de televisie.

We hebben het hier op EcoGoodies vaak over hoeveel schade onze manier van leven veroorzaakt aan de natuur. Dan denk je misschien aan auto’s, grote machines, of de landbouw. Maar juist alle technische apparaten in ons huis hebben een grote impact. Niet omdat ze stroom verbruiken, maar door wat ze bevatten: zware en zeldzame metalen.

Wat zit er in een smartphone?

Elke smartphone, laptop, tablet en televisie bevat een grote verscheidenheid aan bijzondere en zeldzame metalen. Dan gaat het om de bekende als koper, goud, zilver en aluminium, maar ook metalen met vreemde namen als palladium, coltan, indium, neodymium en antimoon. Het probleem is dat deze metalen uit de aarde komen, er zijn dus mijnen voor nodig. En onze behoefte aan deze metalen wordt steeds groter.

Want kijk eens naar je eigen huishouden: heeft niet ieder lid in huis een eigen smartphone? Niet alleen jij als volwassene, maar als je kinderen hebt, zij ook? En heb je niet alleen een televisie in je huiskamer, maar ook op de slaapkamer (of zelfs op die van de kinderen)? Heeft iedereen een eigen computer of laptop, en zelfs een tablet en een spelcomputer? Als je erover nadenkt is het onthutsend in welke mate onze huishoudens vol liggen met luxe elektronica.

Voor elke smartphone, laptop of tablet zijn zware en exotische metalen nodig. Als je een ton smartphones neemt (en daar is het gewicht van de batterijen niet in meegerekend), zit daar 140 kilo koper in, iets meer dan 3 kilo zilver, 300 gram goud, 130 gram palladium en 3 gram platina. Dat lijkt niet zoveel, maar uit 1 ton smartphones kan meer dan 20 keer zoveel goud gehaald worden, dan uit een ton gouderts. Daar kun je uit opmaken dat het delven van metalen veel werk is dat ook veel schade toebrengt aan het milieu.

Uit het hart van de aarde

Omdat er zoveel meer vraag is naar metalen, zijn er ook veel mijnen. Dit zijn vaak enorm grote, diepe kraters in de aarde, er worden bergen voor afgegraven en tunnels in geboord. Deze littekens in de aarde kunnen nooit meer onzichtbaar worden. Verder worden er chemicaliën in de mijnbouw gebruikt, die voor veel vervuiling zorgen.

Het is jammer dat deze metalen nodig zijn in smartphones en andere apparaten. Volgens onderzoekers zijn er nog geen alternatieven voor gevonden. Goud bijvoorbeeld roest niet en het reageert niet met andere onderdelen in de telefoon. Neodynium maakt de trilfunctie mogelijk, indium zorgt voor de aanraakgevoeligheid van het scherm. Lithium zit in de batterij en maakt deze krachtig genoeg om de hele dag met je telefoon te kunnen doen.

De meeste metalen komen tegenwoordig uit China. De westerse landen willen liever niet volledig van China afhankelijk zijn voor hun metalen. Daarom wordt er nu gekeken naar onderzeese mijnbouw. Er liggen veel zeldzame metalen in de diepzeebodem. Dit is echter op 5 kilometer diepte en er is niet bekend wat dit met het leven op de zeebodem zal doen. En men denkt dat hier ook veel leven is, net zoveel als in de regenwouden.

De oplossing: recycling

We zijn gewend aan onze levensstijl vol elektronica. Moeten we dat dan opgeven? Op zich ligt de oplossing in onze laden en kasten. Blijkbaar wordt maar een klein gedeelte van alle smartphones gerecycled. Veel mensen hebben oude telefoons, laptops en andere apparaten nog op zolder liggen. Hier zitten grote hoeveelheden metalen in, die weer gebruikt kunnen worden om nieuwe te maken. Dit wordt urban mining genoemd en is een heuse “goudmijn” die ligt te wachten om gebruikt te worden.

93% Van je oude smartphone kan gerecycled worden. Zoek hem op in dat vergeten hoekje in de la en lever hem in bij een afvalstation. Hopelijk kunnen we zo voorkomen dat er nog meer mijnen worden geopend (vooral ook in de diepzee).

En laten we allemaal even de tijd nemen om goed na te denken voor we weer een nieuw apparaat aanschaffen, kies dan bijvoorbeeld voor de enige duurzame smartphone, de Fairphone. Sowieso is refurbished of tweedehands ook een hele goede optie (bijvoorbeeld bij ReBuy of Refurbished.nl). Als we wat verstandiger omgaan met elektronica, kunnen we misschien toch blijven genieten van een avondje tv of een filmpje op je telefoon.