Boekreview: Het verlies van de aarde door Nathaniel Rich

‘How dare you?’ vroeg Greta Thunberg tijdens haar klimaat-speech aan de leden van de Verenigde Naties. Daar waren sommigen wat verbolgen over. Hoe durfde een meisje van 16 (dat er ook nog eens vele jaren jonger uitziet dan haar leeftijd) zo tegen volwassenen te spreken die toch echt wel wisten wat ze deden…

Wie ‘Het verlies van de aarde’ van Nathaniel Rich heeft gelezen weet wel beter. Een hele generatie volwassenen moet zich de ogen uit hun hoofd schamen. Sommigen, zoals Ronald Reagan (die in zijn eentje alles wat voorgangers Carter, Nixon, Johnson, Kennedey en zelfs Roosevelt hadden bereikt ongedaan heeft gemaakt) leven niet meer, maar anderen nog wel, en als ze eerlijk zijn zullen ze toegeven dat er op het gebied van het milieuvraagstuk weinig veranderd is.

Bijna alles wat we nu weten over de opwarming van de aarde en de catastrofale gevolgen die dat zal hebben wisten we al in 1979. Nee, dat is geen tikfout: veertig (40) jaar lang hebben wereldleiders om de hete brei heen gedraaid, economische belangen voor laten gaan en verzaakt om aan een volgende generatie te denken. How dare you.

In 1989 zou er in Noordwijk een klimaatakkoord getekend worden dat de broeikasuitstoot drastisch zou beperken, maar de industrielobby stak daar een stokje voor. En nog steeds steunt de industrie ‘klimaatsceptici’ die ook nog eens zendtijd en krantenruimte krijgen omdat journalisten altijd pleiten voor ‘evenwichtige berichtgeving’.

Wat Rich betreft komt daar nu voor eens en altijd een einde aan. Het is tijd om de gevolgen van klimaatverandering onder ogen te zien en duidelijk te maken wie een oplossing in de weg staan. Want, schrijft hij, een gespreksleider die in een politiek debat nalaat om ook maar één vraag te stellen over klimaatverandering is nalatig. Een redacteur die weigert om regelmatig over het milieuvraagstuk te berichten omdat ‘er geen directe aanleiding zou zijn’, verdraait de werkelijkheid. Een schoolbestuur dat het onderwerp vermijdt omdat het te politiek of te wetenschappelijk zou zijn, zorgt ervoor dat een volgende generatie potentieel onwetend blijft. How dare you.

‘Het verlies van de aarde’ is geen boek dat vrolijk stemt. Het laat zien dat het allemaal heel anders had kunnen lopen als wetenschap op waarde was geschat en geld niet zó’n corrumperende invloed had gehad in de VS als het geval was (en is).

En het venijn zit in het staartje, want Rich schrijft in zijn nawoord dat het niet de landen en de mensen zijn die het meeste hebben bijgedragen aan de opwarming van de aarde die het eerste zullen worden geconfronteerd met de gevolgen. Nee, het zijn de armste landen die als eerste te maken krijgen met overstromingen, hele eilandengroepen die (zullen) worden verzwolgen door de zee. En de hele generatie die in de jaren ’80 en ’90 de andere kant op keek? Die is aan het verdwijnen en de problemen hebben ze op de jongere generatie afgeschoven. Precies zoals Greta het vertelde aan de VN.